داستانی که میخواهم تعریف کنم داستان عده زیادی نیست، نمی دانم شاید هم بعد از روایت آن آدم هایی پیدا شدند که شبیه من بودند.
من همیشه می فهمیدم یک فرقی با بقیه دارم اما هیچ وقت نمی فهمیدم چه فرقی. تا نوجوانی چندان روابط خوبی با آدم ها نداشتم، وقتی که در جمع های خانوادگی بودم با همه احساس غریبگی می کردم. خیلی ها سعی می کردند که به من روابط اجتماعی یاد بدهند، در مدرسه هم خیلی دوستان زیادی نداشتم، اما چون همیشه شاگرد اول بودم، معلم ها و بچه ها تحویلم می گرفتند. بعضی ها می گفتند خجالتی است، بعضی می گفتند مغرور است، بعضی ها می گفتند آن قدر درس می خواند که بلد نیست با بقیه چه طور رفتار کند.
من پنج ساله بودم که خواهرم به دنیا آمد. از همان روز دنیای من خیلی سخت تر شد، به خصوص که او با همه عالم و آدم از همان کودکی خوب ارتباط برقرار می کرد. کمی بزرگتر هم که شد نه می توانستم با او ارتباط برقرار کنم نه با او بازی کنم. حرف هایش و آرزوهایش را درک نمی کردم.
هم بازی های من هم سن و سال هایم نبودند، بیشتر با بازی با آدم بزرگ تر ها کیف می کردم یا در دنیای خیالی خودم غرق می شدم. بزرگتر که شدم خیلی بهتر شدم. کم کم قوانین دنیای آدم بزرگ ها را داشتم یاد می گرفتم. اما همچنان می فهمیدم که یک جای کار می لنگد.
وقتی در یک جمع بودم که حرف هایشان مورد علاقه ام نبود، خسته و دلزده می شدم و همیشه از خودم ناامید میشدم چرا بقیه خوشحالند، چرا من زود حوصله ام سر می رود. چرا من طاقت نمی آورم یکی حرف هایش تمام شود بی آن که میان حرف هایش بپرم. چرا این قدر از تولدهای دخترانه وحشت دارم.
کتاب ها و دنیاهای خیالیشان از نوجوانی بهترین پناهگاهم بودند. وقتی که احساس می کردم که من با همه اطرافیانم متفاوتم و دنیای آن ها را نمی توانم درک کنم.
با این که درسم خوب بود، اما همیشه احساس می کردم از بقیه عقبم، اعتماد به نفس نداشتم، فکر می کردم همه از من بهتر هستند. بدترین قسمت درس خواندن این بود که با کوچکترین سر و صدایی حواسم پرت می شد. همیشه باید یک جای ساکت و آرام می نشستم و درس می خواندم، البته اگر فکر و خیال می گذاشت.
یادم است که همیشه دنیاهای خیالی متفاوتی بسته به شرایط در ذهنم بود. و از آن جا که تحمل دنیای بیرون گاهی برایم سخت بود، چنان غرق در دنیاهای خیالی می شدم که خودم هم نمی توانستم واقعیت را از خیال تشخیص بدهم. تمرکز کردن روی درس هایی که دوست نداشتم سخت ترین کار دنیا بود.
همه بدبختی از هوش زیادم می آمد و بقیه که توقع داشتند با این میزان از هوش باید همیشه و همه جا نفر اول باشم. و هیچ کس نمی دانست که چه آشوبی در سر من است وقتی باید روی موضوعی که دوست ندارم تمرکز کنم. بیشتر قسمت نمره هایی که در امتحانات از دست می دادم به خاطر بی توجهی به جزئیات بود و همیشه برچسب بی دقتی می خوردم. و همه دائم بهم گوشزد می کردند که حیف است باهوشی اما این قدر بی دقتی.
اگر یک نفر از من انتقاد می کرد خیلی زود بهم برمیخورد و تا مدت ها از فکرش در نمی آمدم.
در مدرسه بچه آرامی بودم اما در خانه نه، همه اش با خواهرم مصیبت داشتیم. نمی توانستم تفاوت های شخصیتی او با خودم را درک کنم. هزارها ساعت بزرگترها برایم از نحوه رفتار با کوچکترها سخنرانی می کردند اما سر همه چیز دعوا بود و من منتظر کوچکترین اتفاقی تا عصبانی بشوم و از کوره در بروم.
هیچ وقت یادم نمی رود که یک بار که بچه بود روی صفحه مشق من نقاشی کشیده بود که سر به سرم بگذارد و واکنش من چه بود. یکی از کتاب های درسیش را کامل ریز ریز کردم. بیچاره چه اشکی می ریخت. هنوز عذاب وجدانش بر قلبم سنگینی می کند. در عین حال خیلی هم احساساتی بودم. خودم فوری پشیمان می شدم و عذرخواهی می کردم و اشکم در می آمد. اما خب گاهی دیر شده بود. اما در لحظه ای که عصبانی میشدم مغزم شبیه آتشفشانی بود که هیچ جوره خاموش نمی شد و به هیچ صراطی مستقیم نبود.
خیلی وقت ها سر همین با آدم بزرگ ها بد برخورد کردم چون یک چیزی که از نظرم اشتباه بود را رک و راست بدون هیچ واهمه ای بهشان می گفتم و بهشان برمی خورد و همیشه پدر و مادرم بودند که خجالت زده می شدند و همه تلاششان را می کردند تا به من یاد بدهند که نباید همه جا فوری نظر مستقیمم را بگویم.
بی دقتیم، آخرسر کنکور هم کار دستم داد. سال ما درس زبان دو تا ریدینگ داشت و نمونه هایی که قبل از آزمون زده بودیم همگی یکی. من هم خیلی خوشحال سر جلسه به 95 تا از 100 تا سوال پاسخ دادم و ریدینگ که پشت دفترچه بود را اصلا ندیدم. حتی تعجب هم کردم که چرا وقت اضافه آورده ام و برگشتم به سوال اول. و جالب این بود که زبانم آن قدر خوب بود که در زبان رتبه ام دورقمی شد و اگر این ها را در کنکور ریاضی هم جواب داده بودم احتمالا نتیجه ای که می گرفتم متفاوت می شد.
دانشگاه که رفتم اوضاع خیلی بدتر شد. رفته بودم یکی از بهترین دانشگاه ها و سخت ترین رشته ها. طبیعی بود که هم کلاسی هایم همه شان از بهترین ها باشند. از شدت استرس داشتم جان می دادم و همه اش فکر می کردم همه هم کلاسی هایم از من بهتر و باهوش تر هستند. و اصلا من توانایی هم پا بودن با آن ها را ندارم. بارها به تغییر رشته فکر کردم و ترسیدم. همه زندگیم را روی درس خواندن گذاشته بودم تا از بقیه کم نیاورم.
کنکور ورودی کارشناسی آن قدر برایم وحشت زا و استرس زا بود که با خودم عهد بسته بودم دیگر هرگز هیچ کنکوری در زندگیم ندهم. برای رفتن به ارشد بدون کنکور باید جز ده درصد اول میبودم. این شاید بزرگترین انگیزه ام بود که همچنان با وجود همه استرسی که داشتم همه تلاشم را بکنم. در عین حالی که در تک تک ثانیه های این تلاش همیشه با خودم فکر می کردم بقیه از من بهترند و من در این دانشگاه و این رشته چه کار می کنم و جای من اینجا نیست. اما خب درس های دانشگاه را دیگر نمی شد با هوش زیاد مدیریت کرد. هر چقدر هم که باهوش بودم باید کلی وقت می گذاشتم.
سر درس بیشتر کلاس ها بعد از مدتی خوابم می گرفت و گیج می شدم و نمی توانستم درس را دنبال کنم و هیچ وقت در هیچ درسی جزوه درست و حسابی نداشتم. همیشه جزوه بقیه را می گرفتم. یک بار یکی از استادهایم که جمعیت کلاسش کم بود و من هیچ جوره سر کلاس نمی توانستم از تیررس نگاهش در امان بمانم، در راه من را دید، گفت چرا سر کلاس من همش خوابی، جوابی نداشتم. ساعتش هم سر صبح نبود که بگویم سر صبح کلاس گذاشته ای. مشکل درس و مدل درس دادنش بود.
اگر درسی برایم جالب نبود همیشه همین می شد، یا خوابم می برد یا در عوالم خیال خودم سیر می کردم.هر موفقیتی که به دست می آوردم می گذاشتم به حساب شانس و اتفاق. آخر سر چهار ساله کارشناسی را تمام کردم و جز ده درصد اول شدم اما با خون دل.
تا این که رفتم ارشد. آن جا دیگر خسته بودم. کمی به خودم ساده تر گرفتم. اما هنوز هم می فهمیدم که یک مشکلی هست. من باید پشت سرم زور و فشار باشد تا لحظه آخر یک کاری را تمام کنم.
بقیه هم کلاسی هایم مثل بچه آدم برنامه ریزی می کردند. کارهایشان را پیش می بردند اما همه زندگی من اگر زور و فشاری پشتش نبود می افتاد برای لحظه آخر و آن استرس لحظه آخر کشنده بود. ارشد دیگر عجله ای نداشتم. هی کشش دادم تا خودش تمام شود. وسطش کار را شروع کردم.
آن جا بود که داستان جدی شد. کار بود، درس دانشگاه نبود که شوخی بردار باشد. همیشه داشتم از استرس تحویل پروژه ها می مردم. به خصوص وقتی که نزدیکی های موعد تحویل میرسید. بلد نبودم کار را قسمت بندی کنم. همیشه رئیسم چه سخنرانی ها برایم می کرد در باب این که یک فیل را چه طوری می خورند قطعه قطعه، و غافل از این که من اصلا مغزم توانایی قطعه قطعه کردن چیزی را ندارد.
کار را دوست داشتم. در آن غرق می شدم. اما نمی فهمیدم چه طور از نقطه اول به آخر برسم. دیگر درس و پروژه دانشگاه نبود که مراحلش ازقبل روی کاغذ مشخص باشد. خودم باید مرحله بندی می کردم. خودم باید پله پله جلو می رفتم. و مغزم توانایی خرد کردن یک وظیفه را نداشت.
رئیسم رویم لقب سردسته اهمالکارها را گذاشته بود. باورش نمی شد یک نفر باهوش باشد اما نتواند یک پروژه را مرحله مرحله جلو برود. شب ها تا دیروقت گاهی می ماندم تا کار را تمام کنم. به من می گفت تو مرض اعتماد به نفس داری. چرا اعتماد به نفست این قدر کم است.
راست می گفت. در دلم یک درصد هم امید نداشتم که از پس یک کار برمی آیم. وقتی که جلو می رفتیم می دیدم که می شود. می دیدم که می توانم. اما در تک تک این لحظه ها ترس نشدن و بلد نبودن و کم آوردن من را می کشت. بعد از یک مدت هم کار تکراری شد. دیگر حوصله ام را سر می برد.
بدبختی زندگیم اصلا همین تکراری شدن بود. برای شروع یک کار کلی انرژی داشتم. ایده می دادم، مثل بولدوزر شروع می کردم. کمی که می گذشت مثل نوار قلبی می مانست که از پیک بیفتد و تا آخر خط صاف شود. انگیزه هم که نبود درست حسابی متمرکز کار نمی کردم.
یک بار موقع ارشد وقتی داشتم کار می کردم یکی از دوستانم برگشت و بهم گفت من واقعا تعجب می کنم تو چطور این دانشگاه قبول شده ای. حواست به تنها جایی که نیست کارت هست. راست میگفت. اگر کاری که داشتم انجام می دادم کار مورد علاقه ام نبود برایم تمرکز بر آن بزرگترین عذاب دنیا بود. در این مواقع شاید حتی صدای حرکت مورچه ها روی دیوار را هم می توانستم بشنوم.
از توانایی مدیریت احساساتم هم که نگویم بهتر است. کافی بود یک نفر به من بگوید فلان جای کارت اشکال دارد تا زمین و زمان را در ذهنم بهم ببافم و خودم را با خاک یکسان کنم. یک بار که رفته بودم اتاق استاد ارشدم، اشک در چشم هایم حلقه زد. برگشت گفت فوری هم که اشکت دم مشکت است. دست خودم نبود. استاد پروژه کارشناسیم هم یکبار به من برگشت و گفت، از تو لازم نیست بپرسیم نظرت چیست، صورتت خودش گواه امر است. راست می گفت. نمی توانستم احساساتم را پنهان کنم. صورتم و چشم هایم همه چیز را لو می داد. به خصوص وقتی عصبانی یا ناراحت میشدم.
از خیلی از اتفاق ها فاکتور می گیرم.
ADHD یا بیش فعالی در ایران با پسربچه هایی شناخته می شود که دائما سر کلاس وول می خورند، به درس توجه نمی کنند. نمی توانند آرام بگیرند. از همان موقع مدرسه، به خاطر بی توجهی این بچه ها به درس و ورجه وورجه کردنشان، این ها را می برند پیش مشاور و روانشناس.
اما این کلمه حتی ترجمه اش هم در ایران مشکل دارد. حتی در همین جا هم این کلمه، که مخفف اختلاف نقص توجه است کلمه کاملا درستی نیست.
همه ماجرا از آن جایی شروع می شود که مغز ماها به اندازه یک آدم عادی دوپامین ترشح نمی کند. پس مغز برای دریافت دوپامین تصمیماتی می گیرد که جایزه فوری دریافت کند و دوپامین بیشتری در آن ترشح شود. بدون توجه به عواقب یک اتفاق تصمیمات آنی می گیرد.
گاهی به جای این که مثل یک بزرگسال رفتار کند، یک رفتار کودکانه و تکانشی از خودش نشان می دهد. قسمتی از مغز که به ارتباطات مربوط است دیرتر رشد می کند. ( راستش الان آن قدر ارتباطاتم خوب است که اگر برای کسی تعریف کنم نحوه برخوردم درکودکی و نوجوانی را با بقیه تعریف کنم، عمرا باور کند. )
ذهن یک نفر مثل من نمی تواند روی موضوعاتی که علاقه ندارد تمرکز کند، برعکس اگر چیزی را دوست داشته باشد، اصلا متوجه گذر زمان هم نمیشود. همین هم می شود که مثلا یادش می رود ساعت ها از زمان ناهار گذشته و همچنان مشغول انجام کار است. اما اگر موضوعی حوصله اش را سر ببرد، انگار دارند شکنجه اش می کنند.
هنوز هم که هنوز است، هر روز که اطلاعاتم درباره این اختلال بیشتر می شود، بیشتر می فهمم که همه این سال ها چه رنجی کشیده ام از شبیه بقیه نبودن. از عادی نبودن. از این که چقدر همیشه خودم را سرزنش کرده ام چرا مثل بچه آدم رفتار نمی کنم. این چرا و هزار تا چرای دیگر که همگی زیر چتر این اختلال معنی پیدا می کند.
حالا در نزدیکی سی سالگی، انگار که قطعه گمشده پازل زندگیم را که سال ها در جستجویش بودم پیدا کرده ام و همه داستان زندگیم برایم معنادار شده است. حالا علت تک تک رفتارهایم را بهتر می فهمم و می دانم که کدام راه ها می توانند به من کمک کنند و خیلی از راه حل هایی که این سوال ها در کتاب های خودیاری خوانده ام نه تنها به من کمک نکرده بلکه تنها دانستنشان باری به دوش من اضافه کرده است، چرا که همیشه خودم را سرزنش می کردم که من که همه این ها را می دانم، چرا نمی توانم به آن عمل کنم.
حالا می دانم که بزرگترین مشکل آدم هایی با این اختلال اصلا سر همین عمل کردن است. آدم هایی که هزار تا کار و وظیفه برای خودشان دست و پا می کنند تا از زیر انجام وظیفه اصلی که باید در بروند و آن را می گذارند برای لحظه آخر.
حالا بعد از سال ها به جای این که هر بار سر یک پروژه یا یک کار خودم را با بقیه و توانایی هایشان مقایسه کنم، حواسم هست که ذهن من یک مدل دیگر کار می کند. من قرار نیست خودم را با بقیه مقایسه کنم. باید تلاشم را بکنم تا بهترین خودم باشم. هر چند که بارها باز هم فراموش می کنم.
اما همیشه به این فکر می کنم که اگر اطلاعات بیشتری از این اختلال درایران وجود داشت، چقدر زندگی من می توانست عوض شود. چقدر من کمتر تحت فشار قرار داده می شدم. چقدر خانواده و اطرافیان من را برای خیلی از کارهایم کمتر سرزنش می کردند و به جای سرزنش می توانستند کمی کمکم کنند تا کم کم من هم بعضی مهارت ها را که یک بچه عادی به طور طبیعی بلد است، تمرین کنم و یاد بگیرم، مهارت هایی مثل برنامه ریزی، مثل نداشتن رفتارهای تکانشی، مثل همدلی با اطرافیان و مهم تر از آن شاید همدلی با خود، مثل ایده آل گرا نبودن، توقع به جا داشتن از خود
راستش هنوز هم که هنوز است این اختلال آن قدر شناخته شده نیست. هنوز هم که هنوز است خیلی ها باور نمی کنند که یک نفر هم میتواند باهوش باشد هم این مشکل را داشته باشد. بارها در ایران زمان دانشگاه مشاوره رفتم و با آدمی که اضطراب دارد اشتباه گرفته شده ام.
همیشه هم از من دلیل برای حرف هایم می خواستند و وقتی نمره ها و دستاوردهایم را از سر اجبار گفتم ، مسخره ام کرده اند که چرا به هیچ کدامشان باور ندارم. چطور ممکن است یک نفر فکر کند همه این ها اتفاقی است. حتی همین جا هم مشاور اولم باز هم تشخیصش اشتباه بود. چون این اختلال رفیق و همراه اضطراب است و جدا کردنش از آن کار هر کس نیست.
نمی دانم این داستان به کسی کمکی کند یا نه. اصلا نمی دانم من جز چند درصد یک جامعه ام.
داستان زندگیم را مجبور شدم کوتاه و ناواضح بگویم. راستش ماجرای زندگیم فراز و فرودهایش خیلی بیشتر از این حرف ها بوده است. اما از وقتی که این ماجرا را فهمیده ام، حالم خیلی بهتر است. حداقل حالم با خودم خیلی بهتر از گذشته است.
هر چند هنوز هم که هنوز است هر روز سعی می کنم بیشتر از این ماجرای مغزم که ظاهرا سیم کشی اش با یک مغز عادی فرق می کند، سر در بیاورم. هنوز هم وقتی یک کتاب یا مطلبی درباره ADHD می خوانم، انگار که چراغ گرفته باشند بر تاریکی هایی که این سال ها در میانش سردرگم بوده ام. چیزی شبیه داستان موسی و حضرت خضر، آن جا که خضر برای موسی از علت انجام هر کار می گفت.
حالا من هم انگار هی دارد تک تک کلاف های اتفاقات همه این سال های زندگیم باز می شود. تازه برایم روشن می شود فلان جا چرا این اتفاق افتاد، فلان جا چرا این تصمیم را گرفتم. چرا این احساسات را در میان آن واقعه داشتم و خیلی چراهای دیگر.
پ.ن : این نوشته متاسفانه اصلا ADHD فرندلی نیست چون طولانی است، ولی نوشتن یکی از هایپرفوکس های من به حساب می آید. وقتی که زمان برایم بی معنا می شود.
سلام (با افتخار نمیگم ولی اگه ایرادی داره فرصت نکردم ویرایش کنم. شما ببخشید)
دیروز حوالی ۶:۳۰ صبحب ه وقت ایران بود وقتی اولین نوشتهت در مورد ADHD رو خوندم. کاری که دو سه ساله می٬خوامانجام بدم رو تو شروع کردی و خب دم شما گرم. خیلیهیجان زده بودم که همون موقع کمی بنویسم و از چیزهایی که در این دو سه سال فهمیدم بگم اما گفتم بذا شب که برگرشتم سر رصت میگم و شب هم گفتم نیازی نیست.
من هم حدود ۳۱ سالگی فهمیدم. با سعی و خطا و کشف و شهود و جستجو و همین مسیری سنگلاخی که احتمالا تو رفتی.
با خودم میگم کاش نوشته بودم که شاید یکی مثل تو کمتر دردسر میٰکشید اما خب ننوشتم.
الان هم اتفاقی دوباره روی وبسایت محمدرضا دیدم که قسمت دوم رو گذاشتی.
سر کار هستم و شروع کردم به خوندن. و خب این بار تصمیم گرفتم لااقل به اندازه یه اعلام حضور بگم که همونطورکه در نوشته اول اشاره کردی تنهانیستی. (میگن حدود ۳-۴٪ یه جامعه درگیرن اما کشور به کشور این نرخ متفاوته)
برای من روزی که خیلی جدی مطمئن شدم ایراد کار کجا بوده درست مثل این کلیپایی بود که یه بچه یا یه نفر برای اولین بار میبینه و میشنوه و اون حالی که داره. یهو تعریفت اساسا از دنیا تغییر میکنه.
خب و اما بریم به سراغ نوشتهت با بعضی از قسمتهای نوشته دومت موافقم و با بعضی نه (براساس چیزهایی که دیدم و خوندم و خب البته ادعایی ندارم) و این خیلی خیلی مهمتره که تو شروع کردی و اقدام کردی و این از هرچیزی مهمتره خیلی خیلی مهمه. لطفا اگه چیزی میگم به معنای ایراد گرفتن نگیر قطعا تحسین میکنم کاری که شروع کردی رو.
اما به طور خاص موضوع اعتماد به نفس چند عامل داره ولی یکی از عوالمش برای ماها همین اختلاله توجهه.
اگر بخوام بگم طبق صحبتی که با یه روانپزشک داشتم دو نوع مدل رفتار رو میشه متوصر شد: عدهای بسیار کنترلگر میشن تا روی همه چیز احاطه داشته باشن و عدهای مثل ما به دلایل دیگری اعتماد به نفسشون یا دقیقتر بگم علیرغم باور درونی در ته ذهنشن به خودشون عزت نفسششون کم میشه.
حرف زیاده برای گرفتن.
از علتش که کمبود دوپامین یا گیرندههاش میتونه باشه و اینکه فقط هم محدود به دوپامین نیست گرچه نقش دوپامین در عموم موارد بیشتره. نوروترنزمیتره دیگه که نقش داره norepinephrine هست.
در کودک و بزرگسال
در علتش و رویکردهایمختلف به این موضوع (Hunter-gatherer evolution or a dysfunction
درمورد رفتارها میشه گفت و در مورد اینکه چه کارهایی میشه کرد. به طور خاص executive functionهای مغز و حافظه و اثرش بر زندگی
در مورد درمان و ریتالین و atomoxetine تا اصلاحات رفتاری و بازیهای شناختی مثل
RehaCom و درمان از طریق نوروفیدبک ( روی این دو تای آخر تجربه ای ندارم و فقط شنیدم.)
اثر محیطی که در اون هستیم و آدمهای دورو اطراف؛ مثلا من خودم متاسفانه یاخوشبختانه تجربه کاریم با یه سری غول Hyperfocused بوده که احتمالا بتونی حدس بزنی چه اثراتی داشته تا پیش از آگاهی.
اگه در این مورد خونده باشی حتما به Russell Barkley رسیدی کتابهای For Adultش رو یهنگاهی بنداز (They are ADHD friendly 🙂 )
حرف زیاد دارم که بزنم. شاید در ادامه حرفهای تو همینجاها گفتم یا شاید هم نگفتم. اما خواستم به بهونه این نوشته تشویقت کنم که دوپامینِ لازمه رو بگیری و حتما بیشتر بنویسی.
در مورد نوشتن هم میتونم بگم که اگه دقت کنی که حتما حواست بوده، به تفاوتهایی پی میبری. نوعی که ما مینویسیم با نوع نوشتن اونهایی که ذهن متمرکزتر و ساختاریافته دارن متفاوته.
پیشنهاد جدیم اینه حتما به درمان با دارو فکر کنی و حتما ریتالین رو امتحان کنی. من الانا متوجه میشم چه اثری داره بودن و نبودنش. گرچه الان ریتالین رو امتحان نمیکنم و دارم داروی دیگری بررسی میکنم اما قطعا اثر ریتالین رو نداره و احتمالا برگردم به همون ریتالین. البته گویا داروهای جدیدتری هم اومده که همون شدت و اثر ریتالین رو داره و آهسته رهش هست اما در ایران نیست و از مزیت خارج بودن استفاده کن (گرچه پروتکل کشورها در استفاده از این داروها که وابستگی میارن متفاوته) . اینارو بعدا با روانپزشکت چک کن.
یه مثالی هم که همیشه درتوصیف این ADHD به بقیه میگم برای اینکه بهتر درک کنن (چون از نظر خیلیا چیزی که ما میگیم رو همه دارن و متوجه نمیشن ما چی میگیم واین هم ماجرایی داره خودش) بهشون میگم وضعیت ما مثل ادمهایی بوده که تا قبل از ساخت عدسی و عینک، چشماشون ضعیف بوده. یکی چشماش ضعیفه و تو هی بهش میگی دقت کن که نخوری به اینور و اونور. چشاتو باز کن تا ببینی.
سروش اول از همه خیلی ممنونم برام نوشتی، چون واقعا یکی مثل من لازم داره احساس کنه که اینی که نوشته فایده ای داشت، وگرنه ناامید میشه و رها می کنه.
الانم واقعا تنها انگیزه ام همینه که یک نفر این مسیر سخت من رو از اول نره، وگرنه هم وقتم محدوده، هم حوصله فارسی نوشتن خیلی از اصطلاحات و کلمه پیدا کردن براشون رو ندارم.
در مورد نوروترنزمیتر درست می گی، من این نوشته رو چندین ماه پیش که اول این مسیر بودم نوشتم و الان هم ویرایشش نکردم دیگه.
در مورد اعتماد به نفس حرف هات درسته ولی حالا انشالله کم کم در موردش خواهم نوشت، الان دارند روی RSD (
Rejection Sensitive Dysphoria) به عنوان یکی از نشانه هایی که در گایدلاین DSM-5 هنوز نیست ولی یکی از شاخص های مشخص کننده دخترانی هست که ADHD دارند، کار می کنند، نه این که این بین پسرها نیست اما نرخش بین دخترها خیلی بیشتره و اون حساسیت بالا به ریجکت شدنه و وقتی این یکی از نشانه های مشترکه، یعنی داستان فقط اعتماد به نفس داشتن یا نداشتن نیست، حالا بعدا حتما اینو مینویسم چون یکی از چیزهایی هست که همین جا هم جدیده و اطلاعات راجبش زیاد نیست. ( ولی با بخش زیادی از چیزهایی که گفتی در مورد اعتماد به نقس موافقم و تجربه هر دو رو داشتم چه دولوپ کردن پترن کنترل گری و چه برعکسش)
در مورد دارو هم یک داستان آقوی همساده طور دارم و یک مشکل شخصی که حالا شاید اینجا نوشتم، و فعلا دارم براش می جنگم با دکترهای اینجا، ولی با بچه های ایران که در ارتباطم می دونم که داروی ویوانس که خیلی خوب جواب داده به اسم ویاس در ایران به تازگی اومده و پیش از ریتالین به نظرم سراغش برو چون ساید افکت هاش خیلی کمتره
در مورد کتاب، آره اولین کتاب جدی که خوندم کتاب راسل باراکلی بود، اما این کتاب برای من یک مشکلی داشت، اعتماد به نفس نداشته ام رو کمتر می کرد، در حالی که واقعا توضیحاتش خوبه، بعد از اون سراغ منابع دیگه ای رفتم، یکی از به روزترین ها کتاب ADHD 2.0 نوشته ادوارد هالول ( Edward M. Hallowell) هست و تازه بیرون اومده و در عین این که توضیحات علمی خیلی خوبی داره، رویکرد و نگاه مثبتی هم به ADHD داره ( و من واقعا هر چی جلوتر رفتم فهمیدم چقدر این رویکرد مثبت مهمه در درمان )،
یک کتاب دیگه که برام جالب بود Faster than Normal بود که اونم باز رویکردش از موضع ضعف نیست. ( چون ADHD همون قدر که می تونه در فرد یک سری مشکل ایجاد کنه، در یک سری حوزه ها مثل خلاقیت میتونه super power فرد باشه به شرطی که راه استفاده کردن ازش رو یاد بگیره)
و واقعا این مثالت در مورد عینک خیلی درسته، سال ها مثل یک آدمی که عینک لازم داشته و بهش جای عینک تلسکوپ و میکروسکوپ و هزارتا چیز دیگه دادند، اما از دادن عینک متناسب با شماره چشمش دریغ کردند ، و حالا واقعا دنیام روشن تر شده.
نمی گم آسونه، چون اصلا از همون مرحله تشخیصش تا قبول کردنش و دانستن راجبش و تازه بعد از اون پیدا کردن راه هایی که برای تو کار می کنه، هر کدوم هم خیلی زمان میبره که آسون نیست و هر بار وسطش میتونی کاملا ناامید بشی و رها کنی، اما وقتی پذیرفتیش و کم کم شروع کردی قدم برداشتن براش، واقعا دنیا برات یک رنگ دیگه میشه.
در نهایت این که میدونم حرف زیاد داری، بیا و حتما بگو، شده زیر همین پست، واقعا به کمک های این مدلی نیاز دارم، آدمایی که جمع بشیم و از ADHD بیشتر بگیم و بنویسیم ، تا بقیه این مسیری که میشه با مثلا پراید رفت رو با ژیان نرن، و واقعا تشخیص زودهنگام این اتفاق میتونه life changing باشه، اگه خودت سایت داری و مینویسی که چه عالی ، اگر نه من اینجا امکان نویسنده همکار رو برات فعال می کنم 🙂
در جواب سروش: به جز VYAS که مریم اشاره کرد، قرص آهسته رهش SANDOZ هم پیدا میشه.
هیوا ممنون ام ازتوجهی که نشون دادی.
در مورد ویواس یه بررسی کردم و به نظرم گزینه بعدیام این باشه.
در مورد Sandoz ممنون میشم اگه اسم دارو رو بگی؛ اگه درست فهمیده باشم ساندوز شرکت تولید کننده هست که زیرمجموعه نوارتیس قرار میگیره. گویا دو نوع دارو در این حوزه داره:
یکی ساندوز آتوموکستین هست که روی «نوراپینفرین» (norepinephrine) اثر میذاره که برای من جوا ب نداده؛ به صورت آماری حدودا ۱۰تا ۱۵ درصد از مصرفکنندههایی که از این مدل داروها -اثرگذار روی نوراپینفرین – استفاده کردن راضی هستن. البته اگه بخوام دقیقتر بگم، تاحدودی روی بعضی تصمیمات لحظهای و رفتارهای تکانشی (impulsive) اثر گذار بوده اما در کل اون چیزی که نیاز دارم رو نتونسته تامین کنه.
یه دارو دیگه هم مشابه آدرال زده که با ریویو و نظراتی که خوندم احتمالا همون ویواس اولویت باشه.
ولی ممنون میشم اگه غیر از اینا چیز دیگه مورد نظرت بود رو به من بگی. مرسی.
سلام و ارادت
مریم شک نکن که قطعا نوشتنت فایده داره. رو هر چی خواستی شک کن، رو این یکی نه.
در مورد نوشتن در رابطه با این موضوع باید بگم خیلی جلوتری؛ چون همونطور که گفتم از ۱۳۹۷ میخوام بنویسم. برای همین برای اظهار نظر در مورد چطور نوشتن، آدم نابهجایی هستم اما به عنوان یه مخاطب بهت میگم نوشتنت اولویت داره بر اینکه حتما لغات فارسی مناسب رو هم پیدا کنی؛ یا الااقل در ویرایشهای بعدی اصلاح کن.
در مورد اعتماد به نفس و عزت نفس، من هم موافق ام که موضوع چند وجهی هست و در این یکی دوسال گذشته همزمان با این موضوع ADHD دارم روش کار میکنم.
در مورد دارو، من اولین تجربهام با ریتالین بود. خیلی راضی بودم. یعنی شاید اینطوری هم بشه تفسیر کرد که به قدری مزایا برام داشت که اون عوارضش قطعا قابل چشمپوشی بود. عوارض هم برای من شامل اینها میشد که کمی احساس حساس شدن در پوست داشتم وهمینطور بعد از کاهش اثر دارو بدنام احساس خستگی و کوفتگی داشت. اما خب قطعا برای اولین بار چیزی شده بودم که همیشه آرزو داشتام. اما ویواس رو حتما امتحان میکنم.
ممنونم برای معرفی ADHD 2.0. شروع کردم و فعلا دو فصل خوندم. از توصیفاتش و نشونههایی که میده خیلی راضی ام و یه جاهایی هم برام مبهمه. یعنی لااقل برای من به اون شکل نیست. حتما بعد از بعداز خوندن، نظرم رو خواهم گفت اما در کل بنا به دلایلی صراحت «بارکلی» ترجیح منه . ولی گذاشتم تا آخر پیش برم و ببینیم چی میشه.
در مورد بحث superpower هم کاملا متوجه ام اما همین موضوعِ «یادبگیره چطور از اون میشه استفاده کرد» یه مسئله جدید به زندگی فرد اضافه میکنه که من شخصا ترجیحام اینه اول مشکلات گذشته یا فعلی رو حل کنم بعد بتونم به این موضوع برسم. میدونی، وقتی در مورد adults صحبت میکنیم، یعنی کسانی که مسیری رو تا الان به هرشکلی اومدن و محیط کاری یا زندگیشون ویژگیهای نسبتا مشخص و تثبیت شدهای داره. برای همین ممکنه اساسا این «ابرنیرو» چندان در بخشهای معیشتی زندگی به کارش نیاد اما قطعا اینکه بتونه عملکردهای اجراییش executive functions رو بهبود بده در همه زمینههای زندگیش موثره. طبق تجربه محدود خودم به نظرم میاد ایجاد چند تغییر شدید و همزمان به فرد به نظرم زیاده؛ یالااقل برای من اینطوری بوده.
در انتها باید بگم بعد از اون نوشته سراسر اشکالی که به عنوان کامنت گذاشتم، من اگه بودم و میتونستم کلا دسترسی اون آدم رو به وبلاگام قطع میکردم، چه برسه به اینکه پیشنهاد نوشتن بدم :)) اما واقعیت اینه خوشحال ام که این کار رو کردم چون اگه نمینوشتم مطمئنا دیگه نمینوشتم.
و باید بگم خیلی ممنونم از پیشنهادت، حتما فکرمیکنم؛ چه در وبلاگ خودم یا چه در اینجا و مهمتر از اینا امکان پیوسته بودن و کیفیت احتمالی خروجی. واقعیت اینه از آدمی که دوساله میخواد در این مورد بنویسه و ننوشته انتظار زیادی ندارم :)). همینکه به جمعبندی برسم، در میون میذارم.
فعلا فقط میتونم بگم که مطمئن باش در این مورد یه خواننده جدی و پروپاقرص داری.
مریم چقدر سخت گذشته و چقدر خوبه که الان داری بهتر میفهمی که جریان چی بوده و چکار باید بکنی.
خیلی ها با این مشکل یا مشکلات دیگری به همین شکل درگیر هستند. خیلی هاشون هیچوقت نمیفهمن که داستان از چه قراره. فکر میکنن یه جاری کارشون ایراد داره یا بقیه مشکل دارن.
یا از خودشون بدشون میاد یا از بقیه (و معمولا از هردو)
ممنون هیوا برام کامنت گذاشتی، واقعا خوشحالم که اون روز مزاحمت شدم و تو دوباره روی IFS تاکید کردی و البته اتفاقات هم یاری کرده و خیلی سریع تر از اون چیزی که قبلا تجربه کرده بودم یک تراپیست پیدا کردم.
و جالبه که یکی از پادکست کوچ هایی که در زمینه ADHD کار می کنه و خودش هم ADHD داره، توی اپیزود 99 گفت میخوام یک جمع بندی کنم که واقعا بعد صد تا اپیزود، چه نکاتی بیشتر از همه کمکم کرده، و خیلی جالب بود که اشاره اش به درمان تراما بود.
گفت کسانی که ADHD دارند، معمولا تراماتایزد هم شدند، سر همین مسیر سنگلاخی و دائم سرزنش شدن توسط اطرافیان و دولوپ شدن انگزایتی و دپرشن به عنوان اثرات جانبی و حالا خیلی عوامل دیگه، و من توصیه ام به این ها اینه که اول درمان تراما رو انجام بدهند و من کوچینگ کسی که تراما داره رو نمی پذیرم،
و دقیقا این چیزی بود که من باز این جا با هزار تا سعی و خطا بهش رسیدم و خب تو هم در مسیرم قرار گرفتی و واقعا خوشحالم. چون الان بعد از هر جلسه می فهمم که نمیشه ADHD رو به تنهایی درمان کرد و واقعا این ها باید با هم اتفاق بیفته تا درمان اثربخش باشه.
خواهش میکنم من که کاری نکردم
یه نکته ای که به نظرم اهمیت داره اینه که مسائل جدی روانی، معمولاً گروهی هستن. یعنی کسی که یکی از اونهارو داره احتمالاً بگرده چند مورد دیگه رو هم پیدا میکنه.
حالا اینکه اول به کدوم بپردازه خیلی کلیدیه.
اینکه گفتی این کوچ گفته کسی که تراما داره رو نمیپذیره خیلی برام جالب بود. به نظرم هر کسی که میخواد در یک زمینه کار کوچینگ یا منتورینگ یا حتی تراپی بده باید چک کنه ببینه کلاینتش در سطوح عمیقتر (مثلاً مغز) و ابعاد دیگه مسائل جدی داره یا نه.
اینجا اوج بی توجهی به این نکته رو میبینیم طوریکه اگر کسی هر اختلالی هم داشته باشه بهش میگن اراده کن تصمیم بگیر تسلیم نشو و … :))
در کل بهترین رویکرد اینه که آدم بدون داشتن agenda ی یا توجه بیش از حد به label های اختلالات و اسامی، خاصی به راه بیفته و طبق یه متد و سیستم درست و همچنین تجربه و احساساتش جلو بره ببینه راه به کجا میره.
در موارد کمی جدی هم وجود یه متخصص(چه برای دارو چه تراپی) لازمه ولی راه اصلی رو باید خودمون بریم.
حوصله داشتی در مورد concentration deficit disorder یا Sluggish cognitive tempo ، اگر تا به حال بهش برنخوردی، بخون. در موردش نظرای متفاوت یا متضاد زیاده. احتمالش هست در بعضی از آدمهایی که ADHD دارن این علایم هم مشاهده بشه. علایم متفاوتی از خود ADHD یا اونچه فعلا به این نام میشناسن، داره.
البته در بین اونهایی هم که در اونها ADHD تشخیص داده نشده، بروز کرده.
دونستنش مخصوصا که در این حوزه داری میخونی و مینویسی به نظرم دونستنش ممکنه روزی به کارت بیاد.
سلام
من الان پادکست اجنبی رو گوش دادم
انگار یکی داشتهایم خودم رو میگفت
هنوز نمیتونم بگم حتما اینجوری ام یا نه
حس میکنم باید بیشتر تحقیق کنم
اما چندروزه خیلی برام مشهود بود
چون میدونم حمایت چقدر اهمیت داره برات کامنت گذاشتم بدونی حتی اگه بشه یه نفر آگاه بشه خیلی خیلی کار بزرگیه
سلام، کلی ممنون که کامنت گذاشتی، امیدوارم زودتر جوابت رو پیدا کنی.
من پادکست ویو رو شنیدم و الان اینجام.نوتیفیکشنش که اومد یه لحظه به خودم گفتم عه اینجام adhd حالا اینم مثل بقیه برو سراغ درس خوندنت ولی نتونستم برگشتم و شروع کردم به گوش دادن خوشحال شدم از اینکه صدات رو شنیدم، از اینکه فهمیدم تنها نیستم و یه جورایی مثل یه شمع شدی وسط غار تنهایی و وحشتم.من ۱۹ سالمه راستش من خودم برای خودم این تشخیص رو داده بودم پیش دوتا روانشناس رفتم ولی هیچکدوم نگفتن که adhd دارم با اینکه خیلی از علائم رو بهشون گفتم ولی تشخیصاشون حول افسردگی میچرخید اره افسردگی بود ولی ی جای کار باز میلنگید برای همین جلسه هارو قطع کردم چون راضی نمیشدم.کلی تجربه مشابه چیزایی که گفتی دارم و توضیحاتت خیلی برام کمک کننده بود نمیدونم چرا اینو از تو میپرسم واقعا ولی خب دارو درمانی جواب میده؟و بازخوردهای دارو کوتاه مدته(مثلا یه هفته ایی؟)؟من یه جورایی انگار از دارو خوردن میترسم ولی از یه طرف هم واقعا نیاز دارم که تمرکز کنم و برای کنکور آماده بشم و میترسم پروسه تایید روانپزشک طول بکشه و نتونم خوب تمرکز کنم برای درسم.
اگر خوندی و وقت داشتی جواب بدی راهنماییم کن لطفا
مرسی
سلام، ممنون از پیام مثبتی که گذاشتی. ببین واقعا من متخصص نیستم، فقط می دونم که تعداد کسانی که تو ایران ADHD بزرگسالان رو به خوبی می شناسند، و اون رو به رسمیت می شناسند زیاد نیست، برای همین به نظرم خودت با بیشتر کردن اطلاعاتت مطمئن شو. اگر تا حد خوبی مطمئن بودی، بگرد و کسی رو پیدا کن که تو این حوزه متخصص باشه.
من تخصصی در مورد دارو ندارم واقعا، ولی تجربه کوتاه مدتی که داشتم این هست که داروی استیمیولنت تاثیرش فوری هست، ولی خب تا رسیدن به دوز مناسب زمان می بره، و به نظرم اگر کمک کننده باشه حتما ارزشش رو داره، به خصوص تو شرایطی مثل آماده شدن برای کنکور ( فکر کنم هممون یه جورایی از دارو خوردن میترسیم اولش ، تنها نیستی واقعا، ولی تا امتحانش نکنی تحت نظر متخصص، نمی تونی مطمئن بشی که چقدر برای تو کار می کنه)
واقعا ممنونم که جواب دادی امیدوارم متخصصش رو پیدا کنم
سلام
من تازه پادکست اجنبی رو گوش دادم ، شک داشتم که ADHD دارم ولی با صحبت های شما ، با تک تک سلول های بدنم همذات پنداری کردم …
البته در دوره های مختلف زندگیم شدت هر یک فرق میکرده …
خیلی سعی کردم خودم رو همین طور بپذیرم و رفتم توی محدوده ی تنهایی خودم چون همونطور گفتین پیدا کردن جمع مناسب سخته برای ما …
خیلی خوشحالم باهاتون آشنا شدم
ممنون که تجربیاتتون رو مینویسین
ممنون فاطمه جان که برام پیام گذاشتی . منم خوشحالم که داریم کم کم به واسطه این پادکست کلی آدم هایی که شبیه هم هستیم رو پیدا می کنیم. 🙂
سلام
نمی دونم چه جوری ازت تشکر کنم که انگار وجود منو تو خودت داری و راجبش تحقیق کردی جرات کردی بگیش که منم بشنوم بفهمم تنها نیستم.مریم جون من واقعا دنبال راه درمانشم و سالهاست ازین وضع رنج بردمواگه ممکن باشه به منم اون فضاهایی که میرفتی رو معرفی کنی خیلی خوب میشه
ممنون که پیام گذاشتی، با فیدبک های خوبی که دارم میگیرم، احتمالا جرات کنم قدم بعدی رو بردارم و کم کم ساپورت گروه رو تشکیل بدم، ولی یکم زمان لازم دارم.
خوندن داستان زندگی یا دونستن اینکه افراد موفقی ADHD دارن بیشتر من رو سرخورده میکنه، دارم زیر بارش له میشم و حس میکنم تنها ترینم، کاش چیزی مثل support group که گفتی در ایران وجود داشت.
سلام فاطمه جان، من واقعا دوست نداشتم این حس رو منتقل کنم که یک آدم موفق با ADHD هستم، تازه میخواستم بگم حتی با وجود این که من از دید بیرونی موفق به حساب میومدم، تو زمان های بسیاری از زندگیم این حس رو داشتم که نسبت به بقیه چقدر تنها و درمونده ام، بیشتر هدفم این بود که بگم ماها نیاز به کمک داریم و اگر این کمک در دسترس باشه میتونیم از پتانسیل هایی که داریم استفاده کنیم. من امیدوارم هر چه زودتر بتونم این ساپورت گروه رو ایجاد کنم.
Salam
kheilii ziba bood un interview ba Viv.
Harcheghad begam in dastane ashna cheghad jazab bood kam goftam
Mersii
مرسی روناک جان از تو که برام پیام گذاشتی و بهم فیدبک دادی . 🙂
سلام..
چندوقتیه که پادکست ویو رو دنبال میکنم و مثل همیشه اپیزود رو پلی کردم……
هرچی اپیزود رو بیشتر گوش میدادم، بیشتر محوش میشدم و همش میگفتم “عهههه منم دقیییییقا اینطوریم”
و اینکه تازه فهمیدم این چیزی که درونم همش دارم باهاش میجنگم و خفش کنم که تا یکم عادی باشم یه سوپرپاوره! جالبیش اینجاس که حتی نمیدونستم اسمی داره برا خودش:)
خودم به شخصه تا به حال پیش هیچ دکتری نرفتم چون با خودم میگفتم “اوکی اگه تمرکزم پایینه تلاش میکنم بالا ببرمش” و هیییچوقت هم نشد 🙂 چون همش این افکار لعنتی که هی منو مثل باد این سو و آن سو میبره ……
ممنونم مریم که حداقل آشنا کردی ببینم دردم چیه 🙂
امیدوارم با مطالعه بتونم اطلاعتمو بیشتر کنم راجع بهش……
با قدرت دنبال کنندت هستم و همیشه مستدام باشی:)
سلام کیان،خوشحالم که پادکست بهت کمک کرده و دمت گرم که برام کامنت گذاشتی.
سلام
باید اعتراف کنم که خوندن این نوشته شما در این زمان، یکی از بزرگترین موهبت های زندگی ام هست.
راستش این ویژگی هایی که گفتین، بیش از ۹۰ درصدش کاملاً برام ملموس هست و کاملاً درک میکنم شما رو…
انگار قطعه پازل گمشده ام رو پیدا کردم…
همیشه احساس میکردم که یک جای کارم میلنگه…، اما کجا نمیدونستم…
چیزی درباره این اختلال نمیدونستم، ولی خیلی آسیب دیده ام بخاطر این اختلال و هزینه فرصت خیلی زیادی هم متحمل شده ام…
خدا رو شکر که این نوشته شما رو دیدم…
باید بیشتر در این مورد تحقیق و مطالعه کنم…
شما باتوجه به تجربه و مطالعه بیشتر در این زمینه، چه توصیه ای دارید؟
سلام علی، تنها توصیه ام در آغاز راه بیشتر کردن دانش در این زمینه است. هر چقدر که اطلاعاتمون بیشتر بشه، اگر بهش دچار باشیم، خیلی جالب میتونیم علت زیادی ار رفتارها و اتفاق های سالیان زندگیمون رو کشف کنیم. لینک پادکست و منابعی که برای شروع مناسب هست رو توی یکی از پست ها گذاشتم.
وااای تو این مطلب همش حس می کردم اینارو من نوشتم
من 24 سال دارم با این چیزایی که تو میگی زندگی می کنم و خیلی جاها خسته شدم
از این همه فشارها چند هفته مونده به ارشد تصمیم گرفتم رهاش کنم تا آروم بشم
نمیدونم چطور بگم که الان تو چه راه روشن تاریکی افتادم
از چه کسی می تونم کمک بگیرم تا زندگیم راحت تر بشه؟
سلام، از خودت اول از همه. و بعد هم از متخصص که مطمئن بشی. ولی خب قدم بعدی بیشتر کردن اطلاعات نسبت بهش هست. امیدوارم منم بتونم بیشتر بنویسم.
مریم جان من نمیدونم کامنت قبلیم بدستت رسید یا ن چون چیزی برام ایمیل نشد میشه لطفا بهم ی ایمیل بزنی من شرایطم واقعا عجیب شده
میخوام فقط باهات حرف بزنم
سلام پریاجان، زیر این مطلب به کامنتت پاسخ دادم . http://mimmag.ir/makeadhdsuperpower/
بدون اغراق با تک تک حرفات توی پادکست اجنبی همزاد پنداری کردم.حتی فکرشم نمیکردم واقعا متفاوت تر از همه باشم؛راستش برام سخته که بپذیرم اوضاع قرار نیست بهتر بشه..
من همیشه فکر میکردم از همه ضعیف تر و احساسی تر هستم و چرا انگار یه چیزیم هست و یه خلا بزرگ درونمه، اما انگار باید بپذیرمش هرچند که الان توی انکار این مسئله هستم.
برای من که خیلی مفید بودی مریم عزیزم.قلبا درکت کردم و حتی برام جالب بود که تا حد زیادی زندگی ها و علایقمون هم شبیه به هم بوده با اینکه من 18 سالمه…
قلب❤
سلام رویاجان، مرسی که برام نوشتی وقلب گذاشتی :). من کلی کیف می کنم وقتی یک نفر که سنش کمتره برام پیام میگذاره. میگم چه خوب اگه این همین الان اینو بفهمه، واقعا مسیر زندگی آدم میتونه به طرز قشنگی عوض بشه. و خب این جوری نیست که اوضاع قرار نیست بهتر شه، این رو میدونم که کسی که ADHD داره، این همیشه باهاشه و همراهشه، ولی شناختش و دونستن راجب بهش باعث میشه کلی اوضاع بهتر شه. و از همین تفاوت هات استفاده کنی تا جهان قشنگ تری برای خودت بسازی. راه برای بهتر شدن واقعا زیاده. و خب سعی کن که یک متخصص تو این حوزه پیدا کنی اول از همه تا هم مطمئن بشی و هم بتونه بهت کمک کنه. برای بچه ها در پاسخ به کامنت ها اسم بعضی هاشون رو نوشتم.
سلام
باید بگم بزرگترین ضربه ها رو از ADHD خوردم.
هم در زندگی و هم در کار. مخصوصا کار.
تقریبا یه دهه گذشته دنبال پاشنه آشیل خودم بودم.
کتاب های روانشناسی زیادی می خریدم و مطالعه می کردم (البته نه همشون)
اما هیچ اسمی از ADHD نشنیده بودم!
چند ماه پیش بطور اتفاقی یکی از همین مطالب شما درباره ADHD رو در سایدبار روزنوشته های محمدرضا شعبانعلی دیدم و الان دوباره اومدم سراغ این سری نوشته های شما.
من خیلی دیر متوجه شدم که از کجا این همه ضربه خوردم. آن هم در دهه چهارم زندگیم و بعد از آسیب های زیاد مالی و روانی و کاری و آسیب های متعاقب از اینها بر روابط عاطفیم.
ولی الان خوشحالم که حداقل فهمیدم مشکل از کجاست.
خیلی ممنونم از شما به خاطر نوشتن این مقاله.
تلاش می کنم تحقیق جامعی درمورد ADHD انجام بدم و اگه حوصله و عمری بود، یه مقاله در حد سواد خودم راجع بهش بنویسم.
خوشحال میشم باز هم تجربیات خودتون رو بنویسید.
بهترین ها رو براتون آرزو دارم.
ممنونم که برام نوشتید. و امیدوارم آدم های بیشتری تو ایران پیدا بشن تا از این ماجرا صحبت کنند. خیلی از تجربیاتم رو توی پادکست اجنبی با آدم ها به اشتراک گذاشتم. اون رو هم میتونید بشنوید.
سلام مریم ممنونم ازت بابت صحبت های خوبت و اینکه فرصتیو ایجاد کردی که ما ها دور هم جمع بشیم و بتونیم هرچند مختصر تو کامنتا باهم صحبت کنیم ،این کار به نوعی برام قوت قلبه و خوشحالم که با شماها آشنا شدم و صحبت ها و تجربه هاتونو با دقت خوندم و چقدر ماها شبیه همیم. من 25 سالمه و دو روز پیش کاملا تصادفی متوجه شدم که اختلال ADHD تو این دنیا وجود داره و منم درگیرشم .در نهایت حسی که داشتم راحتی و آرامش بود. بنظرم بخاطر این بود که همیشه ناخودآگاه ته ته ذهنم فکر میکردم یه جای کار درست نیست و الان فهمیدم مشکل از کجا بود. تو این دو روزی که متوجه شدم، وسط کارای روزمرم ناخودآگاه ذهنم یه فلش بک به گذشته میزد و خیلی چیزها واسم روشن میشد و حالا حالاها هم ادامه داره و همیمنطور خیلی احساسات و تجربه هایی که احتمالا اوایل همتون گذروندینش. تصمیم دارم درمان شروع کنم و لطفا اگه دکتر خوبی تو تهران میشناسید بهم معرفی کنید.
سلام رویاجان، ممنون از این که پیام گذاشتی، شاید هیچ کس هنوز باورش نشه که من تک تک این پیام ها برام ارزشمنده،و هر کدوم از پیام های بچه ها و داستانشون رو که میشنویم، مثل نقطه نوری هست که در دلم روشن میشه و امیدوار میشم، که کار هنوز زیاده و نباید خسته بشم از نوشتن و به اشتراک گذاشتن تجربه ها.
خوشحالم که آرامش رو تجربه کردی و امیدوارم صبوری کنی که یک مسیر طولانی پیش رو داری.
بچه ها قبلا دکتر علاقه بند راد و تهرانی دوست رو معرفی کردند. اما خب اگر باز هم بگردی باز هم حتما میتونی متخصص های ADHD بیشتری به ویژه در تهران پیدا کنی.
سلام مریم خانوم عالی و بی نظیر نوشتید فک میکنم مظلوم ترین دسته از ADHDها اونایی باشن که hyperactivityندارن و باهوش هستن و فک میکنم شما هم مثل من از این دسته هستید مثلا من 18سالمه و امسال تشخیص دادن این دسته دیرترین زمان تشخیص داده میشن و رنج ها میکشن خصوصا مثل من اگه تک فرزند هم باشن ولی چیزی که مهمه اینه که با در طول کل زندگی با سرکوفت ها و سرزنش ها کنار اومدیم یادمه بچه که بودم تکه کلامم حوصلم سر رفته بود ولی کسی درک نمیکرد این بخاطر کمبود دوپامینه در مغزه که از چیزی لذت نمیبردم……مادرم میگف چرا تو ذوق نمیکنی چرا شور و شوق نداری ؟ما بچه بودیم هرچی واسمون میخریدن کلی ذوق میکردیم و من هم در جواب در ذهنم میگفتم حتما من بچه بدی هستم که چنین واکنشی ندارم…..ما توی خودمون که دادگاه داریم که هر ثانیه مارئ محکوم میکنه با قاضی که خودمونیم که دست کمی از دادستان کمالگرایی نداره…….هرروز این اتفاق میفته………ولی ما هیچ وقت تسلیم نمیشیم به تلاش ادامه میدبم گاهی ممکنه به ی مانع بخوریم مث کنکور که من الان پشتشم ممکنه بعضی وقتا گریه کنیم نامید شیم ولی نباید تسلیم شیم دقیقا درکتون میکنم چون برا خودم وقتی وارد ی دبیرستان سطح بالا شدم کابوسم شروع شد همه درسشون مث من خوب بود خب این طوری دادستان کمالگرایی قانع نمیشد و مدام برام کیفرخواست صادر میکرد……….
متشکرم ازوت امیدوارم حرفام حرفام مفید بوده باشه
سلام میعادجان، خوشحالم که برام تجربه ات رو نوشتی، و شاید چقدر خوبه که در زمان هجده سالگی تو، اون قدر اینترنت پیشرفت کرده که بتونی بهترین راه های متناسب با خودت رو از حضرت گوگل بپرسی!
من زمان بچگیم وقتی به مامانم می گفتم حوصله ام سر رفته ، می گفت یک ملاقه از سرش بردار ! 😀
هنوزم زیاد حوصله ام سر میره اما الان دیگه خدا رو شکر ورزش رو کشف کردم ، وقتایی که حوصله ام سررفته با قدرت می دوم، یا حالا یه ورزشی می کنم که قشنگ بعدش سرحال شم. خلاصه کیف می کنم از دوپامین بعد ورزش های پرشدت (HIT)
آره ما تسلیم نمی شیم و برای چیزی که برامون مهمه می جنگیم. ابنم ویژگی خوبمونه 🙂 . امیدوارم کنکور رو هم با قدرت پشت سر بگذاری.
سلام میم جان؛الان که دارم اینو مینویسم،ساعت دو و نیم نصفه شبه و من بخاطر شرایط محیط کارم و بازدیدی که قراره از سمت وزارت از محیط کارم بشه،باید حدود یک هفته تلاش شبانه روزی کنم که کارام راست و ریس شن؛ولی از غروب که صداتو توی توو اجنبی شنیدم،به قدری حرفات برام رهایی بخش بود که تا الان درگیر وبلاگت و خوندن مطالبت هستم.و حالا دلیلشو میدونم که چرا کار خودمو چند ساعته کلا فراموش کردم و قفلی زدم روی این موضوع!
از صمیم قلبم ازت تشکر میکنم که تجربتو با ما به اشتراک گذاشتی:)
سلام ممنونم که برام این پیام رو نوشتی، به شنیدنش درست همین الان احتیاج داشتم :). منم از صمیم قلبم برات بهترین ها رو میخوام. مسیرت پرنور
درود دمت گرم اینو publish کردی من 8 سالم بود diagnosed شدم بعد ی تایمی manual کردم اومد دستم همه چی از تغذیه ورزش تا غیره وزنم دور ور ۱۳۴ کیلو بود نمیتونستم لاغر کنم داشتم میمردم به منای واقعی بعد ی تایمی درس اینارم ول کردم رفتم سراغ کار اونجا هم مشکلاتی داشتم البته دارم رگباری میگم طولانی نشه با یه نفر همکار دوست شدم ۵ سال ازم بزرگتر بود اون منو نجات داد دستم گرفت برد باشگاه روز اول دوم یکم difficult بود بعد ok شد رژیم گرفتن تغذیه ورزش میوه و سبزیجات و قطع مصرف مواد غذایی مضر دیگه ی تایمی گذشت یکمی به خودم اومد همون تیکه پازله که گم شده بود متأسفانه کارم به بازپروری هم کشید دکتر های ما هم کلا دنبال منافع شخصی هستند و کلا دکتر نیستن تاجر و کاسب هستن حالا بگذریم تو سن ۱۲ سالگی ی ماه اونجا بودم بعد release of the iron house 😁 ok!!! بگذریم البته بی دلیل نبود رفتار های aggressive in public داشتم بهم میگفتن اصلا بهت نمیخوره آدمی که زبان انگلیسی روان بلده از تکنولوژی الکترونیک اینا سر در میاره دعوا کنه چون یکی از over fucus هام همین سر مهاجرت زبان میخوانم کتابم های رومان اینا … سیاسی میخوانم گه گاهی مقاله اینا تقریبا ok هستم الان ولی شرایط اقتصادی م سر تورم این چیزا کلا خرابه با مردم هم نمیتونم اونجوری که باید باشه ارتباط برقرار کنم تو کسب کار و محیط کار کلا ضعیف عمل میکنم مشکلات آناتومی هم دارم خلاصه ADHD OR ADD من ADD دارم با دارو مکمل ورزش ارتباط با افراد درست ردیف میشه به مرور زمان ولی متاسفانه خرج داره و با این وضعیت اقتصادی. و شرایط فردی که برای هر فرد متفاوت هست کمی سخت هست که قابل کنترل بشه یکی از بدترین ضعف هایی که دارم نمیتونم با خانم ها ارتباط برقرار کنم یک دوست دختر بیشتر نداشتم تو کلاس زبان اونم سه هفته بیشتر دوام نیوورد و مشکل از من بود اعتماد به نفسم خیلی پایین تو ارتباط با جنس مخالف الانم به فکر مهاجرتم چون فکر میکنم با این محیط سازگار نیستم واقعا از خودم تشکر میکنم که ذهنم به شک افتاد و راه درست رو رفتم چون ADHD یک تاریکی به تمام معناست تو تصادف موتور سیکلت هم آسیب دیدم و ترقوه م شکست که بازم سر همین adhd بود ( در پایان امید وارم آخر این مسیر ستاره خود را پیدا کنیم ) ببخشید اگه پیوسته نتونستم بنویسم جملات را.
سلام آرمان، ممنون و دمت گرم که از تجربه ات نوشتی، حتما به خواننده های اینحا کمک می کنه و امیدوارم که بتونی محیطت رو تغییر بدی و توی مسیر بهتری قرار بگیری. اینایی که نوشتی هر کدومش درست کردنش زمان میبره ولی مهم اینه که توی مسیری و حواست هست. و تاریکی کم کم روشن میشه. مسیرت پرنور
درود دوباره یکسری فلسفه ها تو ذهنم بود بخاطر policy های که هست رفتار های impulsive ام رو میخواستم کامنت کنم که گفتم حال بقیه رو بد نکنم مشکل من تقریبا 90% حل شده.
آیا از جام امید زندگی زیاد نوشیدم؟!
دوستان چنتا راهکار برای بهتر شدن شرایط بهتون میگم تو هر شرایطی که هستید از محیط هاایی که مواد مخدر مصرف میکنند دوری کنید دوم چنتا مکمل معرفی میکنم Pharmaton with selenium -/5htp_ L-Tyrosine برند های ایرانی هم نخرید لطفا که هیچ تاثیری نداره اینارم سر خود مصرف نکنید باعث مشکلات کلیوی معده و …… ورزش هایی مثل دویدن که endorphin میسازه خودمونی همون نشه شدن از طریق دویدن endogenous morphine ترشح میشه که خود مرفین من با 22 سال سن تا اینجا پیش رفتم 90% راه درمان که متاسفانه کشور ما جوری که به تو اجازه درمان رو نمیده چون باید خرج کنی البته نمیدونم شاید شرایط برای من ایجوری بگذریم ورزش واقعا تو درمان کمک میکنه طول درمانم تو یک سال دو سال درست نشد بلکه شش ساله دارم این کارا رو میکنم کسی هم نبود بگه چیکار کنی نجات دهنده خودتی کسی اهمیت نمیده که من دوست رفیق یا همسایه همچین بیماری رو دارن من یکی از دوستام mdd داره حتی اصلا تا یک هفته پیش که بهم گفت راجبش مطالعه نکردم اصلا اهمیتی ندادم تو اون روز که ببینم چی هست چی داره میگه طرفم، ۵ سال با طرف دوستم من کانال jessica (how to Adhd) رو میخواستم زیرنویس کنم adhd friendly وقت نمیکنم متاسفانه اگه کسی هست translate کنه یا حد اقل حرفاش رو انتقال بده حالا اگه mrs jessica تو کشور ما بود چه آیندع ای در انتظارش بود به نظرتون… اونم adhd داشت دیگه ! دوستان بستر محیطی خیلی مهم پسر نوح با بدان بنشست البته یک چیزی رم بگم زندگی رو بی نظمی شکل گرفته جهان رو بی نظمی، هیچ نظمی وجود نداره من از jessica قرض میگیرم فک کن که adhd به تو هدیه داده شده از تولد تا الان یک superpower مثال خیلی کارا رو انجام میدم که شاید خیلی ها نتونن !! جالبه adhd friendly ((((یعنی مغز با هرچی که حال میکنه بیشتر دوپامین ترشح میشه تو مغز پس میرسیم دوباره به بستر محیطی))))
(محیط اکتسابی)(؟؟ یا ژن؟؟
خب اگه jessica ایران بود شیعه بود یا حالا سنی بود یعنی به این دنیا میومد تو وطنمون ایران یا اگه من تو آمریکا بدنیا میومدم قطعا مسیحی بودم !!! خودتون یک نگاه بندازین
زنگی تو افغانستان چ شکلی تو انگلستان چ شکلی؟؟؟؟!!!!
سلام
باور نمیشه متن به اینطولانیی رو که یهو چشم بهش خورد تا آخر خوندم😍
منم یکی دو سالی هس که از بیشفعالیم مطلعم با اینکه هممون مثل همیم و تو این یکسال داستان هر کیو خوندم و شنیدم شبیه همین داستان شماس ولی بازم برام جذابه😍
ولی بعد پذیرشش دیگه دنبال راه حلی.
یه جایی تو متنت نوشته بودی ارتباطات خیلی بد بوده ولی الان به هر دوستان و اطرافیانم اینو بگی باورشون نمیشه، من برداشتم اینه که الان ارتباطاتت خیلی بهتر هس
و من واقعا خیلی دوس دارم تو مسئله ارتباطام بهتر شم یعنی از همه ضروری تر میبینمش.
خیلی ممنون میشم اگه پادکستی در این خصوص ضبط کنی که چجوری به این مرحله رسیدی و تجربه تو چی بوده 🙏😚
سلام فرنازجان. مرسی برام پیام گذاشتی. حالا اون قدرا هم بهتر نشده ولی حتما تلاش می کنم به زودی یک فابل درباره اش بگذارم تو گروه تلگرام.
سلام>
خوشحالم که شما و این جمع رو پیدا کردم. من هم دو سه هفته ای میشه که فهمیدم ADHD هستم (همین الان بگم که به عنوان کسی که عمری با چنین مغزی زندگی کرده، به شدت مخالف ترجمه فارسی و حتی انگلیسی ADHD هستم و فکر میکنم این اسم خودش باعث شده که من تا این سن نفهمم چه مرگمه) . من 42 ساله و پدر یک بچه خیلی باهوش هستم. در واقع من از طریق شکایتهای مداوم معلم های مدرسه بچه ام متوجه شدم که پسرم بیش فعالی داره و وقتی بیشتر مطالعه کردم، متوجه شدم که تمام عمر اون چیزی که من رو از دیگران متمایز میکرده و در عین حال باعث انگ و برچسب های مختلفی به من میشده (مثل تنبل، دست و پا چلفتی، بیعرضه، اهمال کار، دقیقه نودی…) و در عین حال سرچشمه لذت من از زندگی بوده (دی-دریمینگ، لذت بردن از تنهایی و پیاده روی و طبیعت و موسیقی و مطالعه و غزق شدن در لحظه و …) چی بوده.
پسر من در دو سال اول مدرسه اش، مدام معلمها میگفتن که توی کلاس برای خودش راه میره یا داره برای خودش نقاشی میکشه و با بچه های دیگه زود دعواش میشه و شوخی سرش نمیشه و … و من یادم میافتاد به بچگی های خودم که همیشه توی نیمکت آخر غرق دنیای خودم بودم و به کلاس درس توجه نمیکردم. البته دوران ما تنبیه بدنی خیلی رایج بود و به همین دلیل من تجربه راه رفتن توی کلاس یا سروصدا کردن رو نداشتم. در دو سال تعطیلی کرونا ، همیشه برای مشق نوشتن بچه ام مشکل داشتیم ، تا امسال که علاوه بر مشکل مشق ، معلم از بی توجهی و رفتار پسرم شکایت میکرد.
متاسفانه سیستم آموزشی کشور ما کاملا سرکوب کننده مغزهای ADHD هست. بخصوص سیستم مسخره کنکور که چندین سال از بهترین سالهای عمر من که میتونست صرف خلاقیت بشه رو هدر داد. هرچند یکی از خصوصیات ماها سرسختی مون هست و همین باعث شد که بعد از 3 بار کنکور کارشناسی (دوبار اول به دلیل کمال گرایی قبول نشدم )، سه بار کنکور ارشد (که بار دوم قبول شدم اما متاسفانه ارشد رو نتونستم تموم کنم چون وقتی به پایان نامه رسیدم، نمیدونستم از کجا شروع کنم- اینقدر زمان رو از دست دادم که اخراج شدم) و برای بار سوم ارشد امتحان دادم و دانشگاه تهران قبول شدم و تموم کردم. اما با نمرات پایین در دروس (علیرغم یک پایان نامه قوی) ، رزومه ام ضعیف شد و الان چند سال هست که دارم سعی میکنم با مقالاتی که جاپ کردم جبرانش کنم تا بلکه شانس پذیرش دکترام رو بالا ببرم .
کاش، کاش، کاش این وضعیت من اسم گمراه کننده “بیش فعالی-نقص توجه” روش نبود، شاید که زودتر متوجه وضعیتم میشدم و این همه سال عمرم هدر نمیرفت تحت استرس و اضطراب و فرار از هویت خودم . آخه تصور من هم مثل اکثریت جامعه این بود که ADHD یعنی بچه ای که از در و دیوار بالا میره و مهمونی ها را به هم میریزه و …. در حالی که من یک بچه خجالتی و ساکت و کنجکاو بودم که توی عالم خودم غرق بودم و با هر چیزی سرگرم میشدم (اغلب با حشرات!). و “نقص توجه” هم به من نمیچسبید چون برعکس وقتی چیزی رو دوست داشتم غرقش میشدم.
نمیدونم اگه قبلا اسم وضعیتم (نمیگم بیماری) رو میدونستم، چکار میکردم، چون واقعا الانهم دوست ندارم دارو بخور- اما حداقلش این بود که کمتر خودم رو سرزنش میکردم. این آشنایی اخیر من با وضعیتم، انگار یک بار سنگین رو از دوشم برداشت.
من سالها به ورزش بدنسازی معتاد بودم و شاید این تا حدی وضعیتم رو کنترل میکرده. به تجربه فهمیده بودم که مثلا اگه اول روز از خونه بیرون بزنم و زیر نور آفتاب یک مسیر طولانی رو پیاده برم (مثلا تا کتابخونه) یا بدوم، برای بقیه روز ذهنم آرومتره.
چند سالی بعد از فارغ التحصیلی از ارشد که شانس این رو داشتم که موضوعاتی که خودم دوست دارم رو مطالعه کنم و مقاله ازشون چاپ کنم، بهترین دوران عمرم بودند. چون روی مسائلی کار میکردم که شب و روز ذهنم و مشغول میکردند. اما متاسفانه این وضعیت دوام نیاورد و با مشکلات زندگی متوقف شد.
الان هم بیش از یک سال هست که دچار سندرم خستگی بعد از بیماری ویروسی (سندرم خستگی مزمن) شده ام و مه مغزی باعث شده که دیگه نتونم زیاد مطالعه کنم و مقاله ارائه بدم. احتمالا استرس شرایطم بعلاوه زیاده روی در ورزش، باعث ضعف سیستم ایمنی ام شد.
اتفاقا چند هفته ای هست که برای یک موقعیت دکترا خارج از کشور اپلای کرده ام و مصاحبه داده ام و منتظر نتیجه هستم (هنوز لیست نمراتم رو نفرستادم!). این روزها دارم به این فکر میکنم که آیا بهتر نیست در مصاحبه یا انگیزه نامه ام اشاره کنم که من یک نرودایورجنت هستم؟ چون اینجوری علاوه بر اینکه دلیل نمرات پایینم رو توجیه میکنم، ضمنا روی این نکته هم میتونم تاکید کنم که من وقتی یک موضوعی رو دوست داشته باشم، با انرژی تمام نشدنی روش کار میکنم. اما از طرفی میترسم که استاد عطای من رو به لقای من ببخشه و ریسک نکنه و دنبال یک نوروتیپیکال بگرده.
راستی من این روزها پادکستهای Adults ADHD ADD tips, Additude,… رو گوش میکنم و نکات و لایف هکهای جالبی رو دارم یاد میگیرم که دوست دارم با سایر دوستان هم سهیم بشم.
سلام ممنون که قصه تون رو برام نوشتید. هر بار با شنیدن داستان آدم ها هم خوشحال میشم هم غمگین. فهمیدن دیر این ماجرا سخته، اما شاید نقطه امیدواریش اینه که این رنح رو فرزندتون کمتر تحمل کنه و مسیری رو دنبال کنه که به احتمال زیاد خلاف مسیر بقیه آدم هاست. من دارو بهم خیلی کمک کرده. پاذکست huberman lab رو هم اگه بشنوید که یک قسمتش اختصاصی در مورد ADHD هست، از تاثیر جالب دارو برای بچه ها میگه. چون مغز بجه ها قابلیت neuroplasticity داره، احتمال این که اون ها با ترکیب دارو و روش های درمانی شناختی رفتاری بهبود پیدا کنند و این ماجرا در بزرگسالی اذیتشون نکنه خیلی زیاده.
راستش منم هر بار که داشتم برای شغل مصاحبه میدادم و خسته می شدم میگفتم کاش بگم اینو، اما راستش درکی که خود آدم های ADHD از این داستان دارند با درکی که بقیه ازش دارند معمولا متفاوته و کمتر آدم هایی پیدا می شن که جنبه های مثبت این ماجرا رو نگاه کنن. ولی خب میشه امتحان کرد. نمی دونم.
مرسی از منابعی که به اشتراک گذاشتید.
باسلام و عرض ادب
سپاسگزارم بابت این مطالب عالی که به اشتراک گذاشتین.
امکانش هست کوچی رو که رو که در موردش صحبت کردین که در اپیزود99 در مورد ADHD صحبت کرده رو معرفی بفرمایید؟
باسپاس
سلام ، خوشحالم که مفید بوده. اینه اسم پادکستش ADHD for Smart Ass Women with Tracy Otsuka
چقدر شبیه داستان زندگی منه و چقدر من هم درد کشیدم ازش
تقریبا مطمئنم که این مشکل رو دارم
غرور نذاشته بود بفهمم که چا مشکلی دارم فک میکردم که بقیه مشکل دارن 🙃
خدا رو شکر که بالاخره فهمیدم موضوع چیه